تأملی بر کارکردشناسی درفش های دوره صفوی

نویسندگان

میترا شاطری

استادیار دانشگاه شهرکرد

چکیده

درفش ها، تنها تکه پارچه هایی در اهتزاز نبوده و نیستند. آن چه از روزگاران کهن این اشیاء را از اشیاء هم جنس، هم رنگ و هم نقش خود متمایز می کند، کارکرد این اشیاء است. درفش ها و رایت ها در هر دوره کارکردهای متفاوتی همچون نظامی، مذهبی، قومی-قبیله ای یا اقتصادی داشته اند. در هر صورت، درفش ها نموداری هستند از عقاید، تفکرات، اهداف، ایدئولوژی و جهان بینی دارندگان خود، لذا نماد های تصویری و اجزاء مختلف آن در عین سادگی و وضوح، می بایستی انتقال دهنده ی مفاهیم اصلی عقاید، اهداف و نظرات دارندگان آن باشند. به همین دلیل می توان با بررسی دقیق تر درفش ها، اجزای متشکله و نمادهای به کار رفته بر آن ها در هر دوره، به اطلاعات جامعی در مورد مبانی و ساختار نظامی، سیاسی، مذهبی، طبقاتی و اجتماعی موجود در آن دوره دست یافت؛ جنبه ای که در مطالعات اخیر کمتر بدان پرداخته شده است. در میان برخی از اسناد و متون بر جامانده از دوره ی صفویه اشاراتی به انواع درفش ها و رایت های این دوره شده که نسبت به دوره های دیگر تاریخی از کمیت و کیفیت قابل ملاحظه ای برخوردار هستند. در کنار اسناد و متون؛ آثار و مدارک باستان شناختی همچون انواع نگاره های مرتبط با نسخ خطی، دیوارنگاره ها، مرقعات، سکه ها، سردرفش ها و یا معدود بافت های برجامانده نیز در راستای شناخت و آگاهی بیشتر درفش های این دوره و دسته بندی آن ها کارآمد هستند. سعی نگارنده بر آن بوده تا با تکیه بر مکتوبات و آثار باستان شناختی برجا مانده از دوره ی صفوی، طبقه بندی جامعی از انواع رایت ها و کارکردهای آنان ارائه نماید؛ لذا پژوهش حاضر بر مبنای روش یافته اندوزی و از طریق پژوهش کتابخانه ای و میدانی و تلفیق این دو به صورت توصیفی-تحلیلی انجام پذیرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان دهنده ی استفاده از رایت های مختلف در این دوره با کارکردهای مختلف سیاسی، نظامی، مذهبی، تجاری، سلطنتی و قومی-قبیله ای با فرم ها و نقوش مختلف است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مطالعه مضامین کتیبه های نستعلیق در قالی‌های دوره صفوی ایران

Today we know that the main reason for usage of calligraphy in carpet design was to state and explain the religious content instead of decorative role – such as the other Islamic functional arts. According to that, most of carpets that contain inscriptions are the Mihrabi Carpets that almost use for praying. Along with the Mihrabi Carpets that are often used in religious functions, calligraphy ...

متن کامل

بررسی جایگاه هنر دوره صفوی

عصر بالندگی و شکوفایی هنر ایران دوران سلجوقی و ایلخانی است و در زمان تیموریان به اوج می رسد. در حالی که از گذشته تاکنون مطالب بسیاری در مدح و ستایش صفویان گفته شده که بیشتر جنبه سیاسی دارد تا تحلیل و بررسی جدی در زمینه فرهنگ و هنر. تمرکز و یکپارچگی سازمان دولت صفوی باعث شد تا جمیع هنرها رونق گرفته و تولیدات فراوانی در تمامی زمینه های هنری انجام شود و بدین گونه بود که هنرها در این عصر به جهت کم...

متن کامل

تاثیر سفالگری چین بر ایران در دوره صفوی

در روزگار صفویه بویژه از دوره شاه عباس که عصر شکوفایی آن حکومت می باشد، به علت گسترش روابط فنی، هنری و تجاری ایران با چین و قرار گرفتن ایران در مسیر جاده ابریشم، هنر ایران از هنر چین تأثیر پذیرفت. مظاهر این تأثیر پذیری را می توان در آثار سفالین بویژه چینی های آبی و سفید و سلادن ها، کاشیکاریها، نگارگریها، بافته ها وقالیها و نیز هنر کتاب آرایی و تجلید بخصوص تشعیرهای آن دوره به روشنی ملاحظه کرد. ا...

متن کامل

تجلّی نقوش گرفت‌و‌گیر در فرش دوره صفوی

The hunting & animal patterns is indeed one of the most important & effective motifs which can be seen in Persian Art since ancient times. For a long period of time, these motifs (which include religious & old mythological concepts, and tell about the geographical & natural human being environment, as well as his own desires, his domineeringness, and struggle for survival), have been designed &...

متن کامل

• تأملی بر دوره های موک در نظام آموزش عالی ایران؛ چالش‌ها و راهکارها

یکی از پیشرفت‌های نوظهوری که در حیطه آموزش الکترونیکی اهمیت چشمگیری یافته، دوره‌های آموزش آنلاین فراگیر (موک) است. از این‌رو پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت آموزش مبتنی بر موک در سیستم آموزش عالی ایران، شناسایی چالش‌ها و ارایه راهکارها انجام گرفت. این پژوهش از نوع ترکیبی (کیفی و کمی) است و به صوت متوالی انجام گرفت. جامعه آماری در بخش کیفی اعضای هیآت علمی دانشگاه­های دولتی شهر تهران بودند که تعداد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهش های باستان شناسی

جلد ۶، شماره ۱۱، صفحات ۱۶۳-۱۷۶

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023